Panel o fotografii teatralnej

Spektakl teatralny, z natury efemeryczny, potrzebuje fotografii. To właśnie zdjęcia przedłużają życie teatralnych premier i pozwalają zapamiętać na dłużej wybrane role. 
Fotografia towarzyszyła teatrowi niemal od początku swojej historii, nawet wówczas, kiedy nie było jeszcze możliwe robienie ujęć dynamicznych scen podczas przedstawień. Czas naświetlania fotograficznej kliszy był zbyt wówczas długi, żeby móc uchwycić ruch i mimikę aktorów podczas prób czy spektakli. Dlatego też pierwsze zdjęcia teatralne były „pozowane” w zakładach fotograficznych jako ujęcia aktorek i aktorów w kostiumach, bardzo popularne jako obiekty kolekcjonerskie. Takie zdjęcia wykonywali m.in. Nadar, czyli Gaspard-Félix Tournachon, Franz Hofstaengel, André Adolphe Eugène Disdéri, a na ziemiach polskich m.in. Karol Beyer, Konrad Brandel, Jan Mieczkowski, Aleksander Karoli, Awit Szubert i Walery Rzewuski. 
Dokumentowanie spektakli teatralnych stało się możliwe w latach 70. XIX w., ale w pełni taka fotografia mogła rozwinąć się dopiero w kolejnej dekadzie, wraz z udoskonaleniem techniki fotograficznej oraz rozwojem elektryczności. 
Z jednej strony wykonanie fotografii słynnego aktora czy aktorki podnosiło prestiż danego zakładu fotograficznego, z drugiej strony, fotografie przyczyniały się do wzrostu aktorskiej popularności. Niewątpliwie to właśnie fotografia pomogła narodzić się wielu gwiazdom teatralnym, w tym Helenie Modrzejewskiej, jednej z pierwszych aktorek świadomych mocy tego medium. 
Z czasem wykonywanie fotograficznej dokumentacji stało się podstawową czynnością archiwizacyjną w teatrze. Choć wielu zajmujących się nią fotografek i fotografów, jak m.in.: Benedykt Jerzy Dorys, Edward Hartwig, Grażyna Wyszomirska, Wojciech Plewiński, a także współcześnie zajmujący się nią twórcy, traktowało i traktuje zdjęcia teatralne jednocześnie jako dokumentację i jako swoje autonomiczne dzieło, to fotografia spektakli wydaje się pozostawać nieco niedoceniana. 
W ramach panelu chcemy przyjrzeć się historii fotografii teatralnej i jej współczesnym odsłonom, zastanowić się nad specyfiką i rolą zdjęć spektakli, przywołać najsłynniejsze i te mniej znane, ale nie mniej interesujące teatralne ujęcia. 

Panelistki: 
Joanna Biernacka-Płoska – absolwentka teatrologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Krytyczka teatralna, dramaturżka i kuratorka; Współpracowała z krakowskim „Dziennikiem Polskim” (2000-2001), była członkiem redakcji „Didaskaliów” (2000-2001) oraz miesięcznika "Dialog" (2013-2014). Wykładała w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego (2008-2011), na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu (2009-2011), na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW w Warszawie (2011). W latach 2005–2011 pracowała jako dramaturżka we Wrocławskim Teatrze Współczesnym oraz współorganizatorka i kuratorka Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego DIALOG-WROCŁAW (2005-2009). W latach 2012-2013 była kierowniczką impresariatu Teatru na Woli. Od 2014 roku w Instytucie Teatralnym zajmuje się koordynacją projektów m.in. Konkursu Fotografii Teatralnej, Spacerownika Teatralnego i Placówki.
dr Weronika Kobylińska – historyczka sztuki i niezależna kuratorka, adiunktka w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (PWSFTviT). Wykładała w Instytucie Historii Sztuki UW (2019-2021) i była kierowniczką studiów niestacjonarnych. Guest professor w Aleksander-Brückner-Zentrums für Polenstudien (Martin-Luther-Universität, 2020). Prowadziła także wykłady na Politechnice Warszawskiej i w stołecznej ASP. W 2022 r. zrealizowała staż podoktorski w Kulturwissenschaftliches Institut Essen (KWI). Stypendystka m.in. Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz MKiDN. Koordynatorka polskiego oddziału międzynarodowej sieci badawczej Ars Graphica. Jej druga książka poświęcona polskiej fotografii („Awangardowa klisza”) została nominowana do Nagrody im. J. Długosza (2022).
dr Agnieszka Wanicka - pracuje w Katedrze Teatru i Dramatu UJ. Prowadzi badania nad historią teatru polskiego w XIX wieku, sztuką aktorską i fotografią teatralną. W 2009 roku uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, przygotowując rozprawę pt. Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880 pod kierunkiem prof. dra hab. Jana Michalika. Laureatka Stypendium artystycznego m. st. Warszawy (2014) oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015, 2020). Wykłada również w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.

Prowadzenie: dr Marika Kuźmicz – historyczka sztuki, kuratorka, wykładowczyni, dziekana Wydziału Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich ASP w Warszawie, wykładowczyni Collegium Civitas. Prezeska Fundacji Arton (od 2011 r.), organizacji zajmującej się opracowywaniem archiwów artystek i artystów lat 70. oraz Fundacji im. Edwarda Hartwiga (od 2017). Dwukrotna stypendystka MKiDN, stypendystka Miasta St. Warszawy. Autorka i redaktorka licznych książek o sztuce, w ostatnim czasie m.in. Ludmiła Popiel i Jerzy Fedorowicz (2019), Edward Hartwig. Fotografiki (2019), Jan Dobkowski (2020), Barbara Kozłowska (2020), Paweł Kwiek. Zrobić niemożliwe światło (2021), Tapta (2021). Pomysłodawczyni i koordynatorka bazy www.forgottenheritage.eu. Organizatorka międzynarodowych konferencji poświęconych archiwom artystek i artystów Revisiting Heritage (2018) oraz sztuce artystek z Europy Środkowo-Wschodniej The international conference Not Yet Written Stories. Women Artists in CEE (2021). Obecnie pracuje m.in. monografią Jerzego Rosołowicza.

Wydarzenie organizowane przez Fundację im. Edwarda Hartwiga we współpracy z MuFo.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Transmisja online dostępna na Facebooku Muzeum Fotografii w Krakowie.