Solastalgia

Solastalgia to termin zaproponowany w 2010 roku przez australijskiego filozofa Glenna Albrechta. Opisuje stres spowodowany zmianami środowiska naturalnego, nieznajdującą pocieszenia nostalgię, tęsknotę za domem, pomimo że się go nigdy nie opuściło. Wystawa Szymona Rogińskiego łączy wieloletnie fotograficzne badania przemian polskiego krajobrazu z umieszczonymi w wirtualnej rzeczywistości rozważaniami o jego przyszłości.

Dom zmienia się wokół nas – krajobraz i naturalne ekosystemy degradują się w tempie, którego nie jesteśmy w stanie emocjonalnie przepracować. Kiedyś chaos i zniszczenie powodowały wojny i katastrofy naturalne, dziś w siłę niszczącą zmieniła się ludzka potrzeba wzrostu, rozwoju i budowania. W wielu miejscach na świecie naturalny krajobraz został całkowicie zniszczony, nie tylko przez wojny i wielkoskalowy przemysł. Zwykłe życie – suma setek tysięcy domów, małych firm, miejsc pracy, sklepów i udogodnień transportowych spowodowała krajobrazową katastrofę.

Szymon Rogiński rejestruje przestrzeń polskich miejscowości przy użyciu teleobiektywu i szerokiego kąta kamery umieszczonej na dronie. Widzi intymne emocje, wzruszające starania jego mieszkańców jak i katastrofalny efekt całości. Pyta o naszą obecność, zarówno w świecie materialnym jak i wirtualnym. W polskim krajobrazie ślady socjalistycznego centralnego planowania współistnieją z pozostałościami architektonicznych wykwitów przedsiębiorczości czasów transformacji, a wszystko to wypiera prawdziwy korporacyjny kapitalizm, sprawnie betonujący teren pod autostrady i magazyny hurtowe. Ale czas nie płynie wszędzie z jednakową prędkością, w podmiejskich zaułkach transformacja nigdy się nie kończy. Szymon Rogiński w swoich cyklach fotograficznych Internety, Kebaby  i Nagrobki zapuszcza się w meandry wernakularnej architektury, rejestrując intymne rytuały modernizacji w mikroskali.

W Internetach kawiarenki internetowe i punkty naprawy komputerów pokazują prowincjonalne oblicze cyfryzacji i wszechobecność sieci. Kryzys migracyjny i zaściankowy nacjonalizm symbolizują Kebaby – przybytki taniej gastronomii prowadzone przez ekonomicznych emigrantów, których klientelę stanowią tubylcy o nierzadko nacjonalistycznych tolerancyjnych poglądach. Seria Nagrobki wskazuje współczesne duchowe zagubienie i skomercjalizowane sacrum. Brzydko, biednie i trochę śmiesznie, a jednak fotografie Rogińskiego są na swój sposób ładne i wzruszające, przesycone sympatią dla ludzkiego nieustannego usiłowania.

Dopiero widziany z góry, chłodnym okiem umieszczonej na dronie kamery, świat pełen chaotycznej zabudowy pokazuje swoją przerażającą skalę – widząc ogrom zniszczeń  krajobrazu, trudno rozczulać się nad naiwną estetyką punktów usługowych. Z danych zarejestrowanych przy pomocy fotogrametrii artysta tworzy środowisko rzeczywistości wirtualnej. Powstaje świat apokaliptyczny przerażający swoją brzydotą, a jednocześnie realistyczny i dobrze nam znany, technologia pozwala nam dostrzec prawdziwe oblicze rzeczywistości, w której żyjemy.

Fotografia, fotogrametria oraz koncepcja i reżyseria VR: Szymon Rogiński
Opieka kuratorska i projekt ekspozycji: Agnieszka Tarasiuk
Koordynacja NIAiU: Kacper Kępiński

Koordynacja MuFo: Weronika Poskrobko
Współpraca MuFo: Dział Techniczny, Sekcja ds. komunikacji

Motyw muzyczny: Macio Moretti
Udźwiękowienie VR i instalacja dźwiękowa: Gustaw Gliwiński
Produkcja wystawy oraz aplikacji VR: Marcin Marczak
Digital Artists: Pavlo Mazur, Martix Navrot, Jagoda Wójtowicz
Programowanie: Łukasz Nizik
Projektowanie graficzne: Michał Babski

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dofinansowanie dla Narodowego Instytut Architektury i Urbanistyki].

W 2018 roku Szymon Rogiński był stypendystą Miasta Stołecznego Warszawy – stypendium obejmowało początek eksperymentalnej pracy nad rejestracją przedmieść Warszawy.

Podziękowania: Wojtek Markowski, Michał Marczak, Krzysztof Garbaczewski